Đá mài là dụng cụ cắt đặc biệt được sử dụng trong gia công mài. Với cấu tạo và tính chất đặc biệt, đá mài có khả năng tạo ra các bề mặt gia công với độ chính xác và độ bóng cao. Bài viết này sẽ đi sâu vào cấu tạo, phân loại, các thông số kỹ thuật và ứng dụng của đá mài trong gia công.
1. Cấu tạo của đá mài
- Hạt mài:
- Vật liệu cắt chính, có độ cứng cao, chịu nhiệt tốt.
- Các loại hạt mài: oxit nhôm (Al2O3), cacbit silic (SiC), kim cương (C), cacbit bo (B4C)…
- Chất kết dính:
- Liên kết các hạt mài lại với nhau.
- Quyết định độ bền và độ cứng của đá mài.
- Các loại chất kết dính: gốm (keramit), nhựa (bakelit), cao su, kim loại…
- Lỗ xốp:
- Khoảng trống giữa các hạt mài và chất kết dính.
- Ảnh hưởng đến khả năng thoát phoi và làm mát trong quá trình mài.
2. Phân loại đá mài
- Theo vật liệu hạt mài:
- Đá mài oxit nhôm: gia công thép, gang, hợp kim cứng.
- Đá mài cacbit silic: gia công gang xám, gang dẻo, kim loại màu.
- Đá mài kim cương: gia công vật liệu siêu cứng (hợp kim cứng, gốm, thủy tinh…).
- Đá mài cacbit bo: gia công vật liệu cứng và giòn.
- Theo chất kết dính:
- Đá mài gốm: độ bền cao, chịu nhiệt tốt, dùng cho gia công thô và tinh.
- Đá mài nhựa: độ đàn hồi tốt, tạo bề mặt bóng, dùng cho gia công tinh.
- Đá mài cao su: độ đàn hồi cao, dùng cho gia công mài bóng, mài rãnh.
- Đá mài kim loại: độ bền cao, dùng cho gia công mài sâu, mài creep-feed.
- Theo hình dạng:
- Đá mài hình trụ, hình đĩa, hình côn, hình chén, hình định hình…
3. Các thông số kỹ thuật của đá mài
- Độ hạt:
- Kích thước hạt mài.
- Ảnh hưởng đến độ bóng bề mặt và tốc độ cắt.
- Hạt thô (độ hạt nhỏ): gia công thô, tốc độ cắt cao.
- Hạt mịn (độ hạt lớn): gia công tinh, độ bóng bề mặt cao.
- Độ cứng:
- Khả năng giữ hạt mài của chất kết dính.
- Đá cứng: giữ hạt mài tốt, dùng cho vật liệu mềm.
- Đá mềm: dễ bong hạt mài, dùng cho vật liệu cứng.
- Tổ chức:
- Tỷ lệ thể tích giữa hạt mài, chất kết dính và lỗ xốp.
- Ảnh hưởng đến khả năng thoát phoi và làm mát.
- Tổ chức chặt: nhiều hạt mài, ít lỗ xốp, dùng cho gia công tinh.
- Tổ chức xốp: ít hạt mài, nhiều lỗ xốp, dùng cho gia công thô.
4. Ứng dụng của đá mài
- Ngành cơ khí chế tạo máy:
- Gia công chi tiết máy móc, thiết bị.
- Ngành khuôn mẫu:
- Gia công khuôn mẫu.
- Ngành ô tô:
- Gia công chi tiết động cơ, hộp số.
- Ngành hàng không vũ trụ:
- Gia công chi tiết máy bay, tên lửa.
- Ngành y tế:
- Gia công dụng cụ phẫu thuật, cấy ghép.
- Ngành xây dựng:
- Gia công vật liệu xây dựng.
5. Lựa chọn đá mài phù hợp
- Vật liệu phôi:
- Chọn loại hạt mài và độ cứng phù hợp.
- Phương pháp gia công:
- Chọn hình dạng đá mài và tổ chức phù hợp.
- Yêu cầu bề mặt gia công:
- Chọn độ hạt phù hợp.
- Điều kiện làm việc:
- Chọn chất kết dính phù hợp.
Đá mài là một dụng cụ cắt đặc biệt và quan trọng trong gia công mài. Việc lựa chọn đá mài phù hợp giúp đảm bảo chất lượng, năng suất và hiệu quả kinh tế của quá trình gia công.